Đã hơn một thập kỷ kể từ khi hoạt động cho thuê lại lao động được quy định trong pháp luật lao động Việt Nam, và kể từ đó, hoạt động này đã góp phần thay đổi thị trường lao động, tạo điều kiện cho người lao động tiếp cận việc làm, đồng thời cung cấp nhiều lựa chọn cho doanh nghiệp trong việc tuyển dụng và sử dụng lao động theo nhu cầu. Hiện nay, xu hướng sử dụng lao động cho thuê lại đang được nhiều công ty lựa chọn nhờ vào những lợi ích mà nó mang lại, đặc biệt là việc giảm bớt nghĩa vụ cho người sử dụng lao động. Thay vì phải xử lý trực tiếp các vấn đề liên quan đến người lao động, các công ty cung ứng dịch vụ cho thuê lại lao động sẽ đảm nhiệm vai trò này. Tuy nhiên, điều này cũng dẫn đến nguy cơ lạm dụng, khi một số doanh nghiệp lựa chọn hình thức hợp đồng cung ứng dịch vụ thay vì hợp đồng cho thuê lại lao động để cắt giảm chi phí.

Bài viết này sẽ phân tích và làm rõ sự khác biệt giữa hoạt động cho thuê lại lao động và cung ứng dịch vụ, từ đó đưa ra những khuyến cáo cho các doanh nghiệp và công ty cung ứng dịch vụ trong lĩnh vực này.

1. Sự khác nhau giữa cho thuê lại lao động và cung ứng dịch vụ

Theo khái niệm được nêu tại Điều 52.1 Bộ luật lao động, Cho thuê lại lao động là việc người lao động giao kết hợp đồng lao động với một người sử dụng lao động là doanh nghiệp cho thuê lại lao động, sau đó người lao động được chuyển sang làm việc và chịu sự điều hành của người sử dụng lao động khác mà vẫn duy trì quan hệ lao động với người sử dụng lao động đã giao kết hợp đồng lao động.

Có thể thấy hoạt động cho thuê lại lao động sẽ có sự tham gia của ba bên gồm (i) Bên thuê lao động (Bên thuê), Bên cho thuê lao động (Bên cho thuê), và người lao động. Theo đó, Bên thuê và Bên cho thuê sẽ ký kết hợp đồng cho thuê lại lao động, và Bên cho thuê và người lao động sẽ ký kết hợp đồng lao động, cụ thể:

• Bên cho thuê sẽ có vai trò của người sử dụng lao động và có trách nhiệm thực hiện các vai trò như trả lương, xử lý kỷ luật lao động đối với người lao động, v.v.
• Bên thuê sẽ có quyền điều hành và yêu cầu người lao động làm việc, tuân thủ thời giờ, nội quy lao động của Bên thuê.
• Người lao động sẽ được Bên cho thuê trả lương và sẽ làm việc, tuân thủ thời giờ, nội quy lao động của Bên thuê.

Xét về mặt hình thức, cho thuê lại lao động có nhiều điểm tương đồng với hoạt động cung ứng dịch vụ thông thường, vì bên cung ứng dịch vụ khi cung cấp dịch vụ cho bên sử dụng dịch vụ sẽ phải điều động người lao động của mình để thực hiện công việc đã cam kết. Tuy nhiên, về bản chất, hai hoạt động này có sự khác biệt cơ bản, ví dụ như:

Hoạt động cung ứng dịch vụ sẽ có các đặc điểm như sau: (i) Là hoạt động thương mại theo pháp luật thương mại, (ii) Bên cung ứng dịch vụ trả lương cho người lao động theo thỏa thuận trong hợp đồng lao động (iii) Người lao động phải chấp hành kỷ luật lao động, nội quy lao động; tuân theo sự quản lý, điều hành, giám sát hợp pháp của bên cung ứng dịch vụ, và bên cung ứng dịch vụ sẽ thực hiện dịch vụ theo thỏa thuận cung ứng dịch vụ với bên sử dụng dịch vụ, (iv) Được quyền kinh doanh các dịch vụ không bị cấm.

Trong khi đó hoạt động cho thuê lại lao động lại có các đặc điểm như (i) Là quan hệ lao động với hình thức là cho thuê lại lao động theo pháp luật lao động (ii) Bên cho thuê phải bảo đảm trả lương cho người lao động thuê lại không thấp hơn tiền lương của người lao động của Bên thuê có cùng trình độ, làm cùng công việc hoặc công việc có giá trị như nhau, (iii) Bên cho thuê phải bảo đảm trả lương cho người lao động thuê lại không thấp hơn tiền lương của người lao động của Bên thuê có cùng trình độ, làm cùng công việc hoặc công việc có giá trị như nhau, (iv) Chỉ giới hạn việc cho thuê lao động đối với một số công việc nhất định.

2. Rủi ro khi thực hiện cho thuê lại lao động nhưng lại giao kết dưới hình thức hợp đồng cung ứng dịch vụ

Sự tương đồng giữa hoạt động cho thuê lại lao động và hoạt động cung ứng dịch vụ như đã nêu ở phần trên có thể khiến nhiều người sử dụng lao động có xu hướng ký kết hợp đồng cung ứng dịch vụ với những tổ chức cho thuê lại lao động. Phương án này mang lại một số lợi ích như:

• Không phải trả lương cho người lao động theo quy định về cho thuê lại lao động;
• Có thể ký kết để sử dụng nhiều loại dịch vụ hơn so với phạm vi bị giới hạn theo quy định về cho thuê lại lao động;
• Giảm thiểu các nghĩa vụ đối với người lao động về bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, v.v.

Tuy nhiên, phương án này hoàn toàn có thể bị nhận diện là hợp đồng giả vì đã che giấu bản chất quan hệ cho thuê lại lao động. Theo đó, cần phải hiểu rằng có rất nhiều những đặc điểm có thể dùng để nhận diện quan hệ cho thuê lại lao động, ví dụ như:

• Người lao động của bên cung ứng dịch vụ thực hiện công việc theo sự điều động trực tiếp của bên sử dụng dịch vụ.
• Người lao động phải tuân thủ theo thời giờ, nội quy lao động của bên sử dụng dịch vụ chứ không phải người sử dụng lao động – bên cung ứng dịch vụ.
• Bên cung ứng dịch vụ thực tế không hề có hoạt động cung ứng dịch vụ trên thực tế, chỉ ký kết hợp đồng lao động với người lao động có chuyên môn để cung ứng dịch vụ.

Vì vậy, trước khi ký kết hợp đồng, các bên cần phải xác định rõ mục tiêu (cung ứng dịch vụ hay cho thuê lại lao động) cũng như tuân thủ quy định về cho thuê lại lao động. Việc lạm dụng sự tương đồng giữa hoạt động cung ứng dịch vụ và hoạt động cho thuê lại lao động sẽ dẫn đến các hành vi vi phạm theo pháp luật, theo đó, xâm phạm vào lợi ích của người lao động liên quan đến tiền lương, chế độ bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, cũng như quy định về quản lý hoạt động cho thuê lại lao động. Trách nhiệm trong trường hợp vi phạm sẽ liên quan đến cả bên thuê và bên cho thuê lại lao động.

Thời gian viết bài: 09/08/2024

Bài viết ghi nhận thông tin chung có giá trị tham khảo, trường hợp bạn mong muốn nhận ý kiến pháp lý liên quan đến các vấn đề mà bạn đang vướng mắc, bạn vui lòng liên hệ với Luật sư của chúng tôi theo email info@cdlaf.vn

Bạn có thể tham thảo thêm:

• Tổng hợp tất cả vướng mắc của nhà đầu tư nước ngoài khi kinh doanh nhà hàng tại Việt Nam
• Những thông tin nào của người lao động được hiểu là dữ liệu cá nhân
• Nghĩa vụ của các bên trong quá trình xử lý dữ liệu cá nhân theo Nghị định 13/2023/NĐ-CP