Khi hết thời hạn hợp đồng lao động đồng thời doanh nghiệp không có nhu cầu giao kết tiếp hợp đồng thì quan hệ lao động giữa các bên cũng chấm dứt. Tuy nhiên, trường hợp người lao động đó là cán bộ công đoàn thì việc chấm dứt hợp đồng lao động sẽ có những quy định đặc biệt mà doanh nghiệp cần lưu ý đế tránh vi phạm dẫn đến phát sinh trách nhiệm bồi thường thiệt hại cho người lao động.

1. Có được chấm dứt hợp đồng lao động với cán bộ công đoàn hay không?

Cán bộ công đoàn cơ sở hay Chủ tịch công đoàn là người hoạt động chuyên trách một vai trò hoặc đồng thời với tư cách người lao động theo pháp luật lao động và cán bộ công đoàn theo quy định của điều lệ và luật công đoàn. Một cá nhân đảm nhận vai trò cán bộ công đoàn của một doanh nghiệp, đầu tiên sẽ dựa trên cơ sở xác lập hợp đồng lao động, vậy khi cơ sở này chấm dứt cụ thể là hợp đồng lao động hết thời hạn thì vai trò cán bộ công đoàn của người lao động có chấm dứt hay không?

Để trả lời cho câu hỏi này, chúng ta cùng xem xét đến quy định của pháp luật cũng như các Án lệ được ban hành khi đi giải quyết các tranh chấp về lao động. Theo đó pháp luật lao động đã quy định bắt buộc doanh nghiệp phải gia hạn hợp đồng lao động đã giao kết đến hết nhiệm kỳ cho người lao động là thành viên ban lãnh đạo của tổ chức đại diện người lao động tại cơ sở đang trong nhiệm kỳ mà hết hạn hợp đồng lao động.

Như vậy khi hợp đồng lao động hết hạn và người lao động đó đồng thời là cán bộ công đoàn thì hợp đồng lao động sẽ tiếp tục có hiệu lực cho đến khi kết thúc nhiệm kỳ mà người lao động đang nắm giữ trong tổ chức công đoàn cơ sở tại doanh nghiệp. Tuy nhiên, doanh nghiệp cần lưu ý rằng, trường hợp doanh nghiệp không có ý định gia hạn hợp đồng lao động khi hết hạn bằng một hợp đồng lao động mới hay phụ lục lục hợp đồng lao động, thì trước khi thời hạn hợp đồng lao động kết thúc, doanh nghiệp cần có thông báo cụ thể đến người lao động. Theo đó, thông báo sẽ ghi nhận rõ về việc hợp đồng lao động sẽ chấm dứt khi hết hạn và các bên sẽ không tái ký thêm hợp đồng lao động mới, đồng thời thông báo đến người lao động về việc các bên sẽ ký thêm phụ lục để chỉ cho mục đích gia hạn hợp đồng lao động cho đến khi kết thúc nhiệm kỳ cán bộ công đoàn. Dựa trên thông báo này, các bên xác lập phụ lục hợp đồng lao động để ràng buộc trách nhiệm của mỗi bên, cũng như ghi nhận ý chí của các bên về quan hệ lao động.

2. Tranh chấp liên quan đến cán bộ công đoàn dưới góc nhìn của Tòa án

Bản Án lệ số  70/2023/AL về việc chấm dứt hợp đồng lao động đối với người lao động là cán bộ công đoàn không chuyên trách là một trong những cơ sở để doanh nghiệp cũng như các cơ quan quản lý lao động xem xét áp dụng khi có tranh chấp lao động.

Theo Án lệ, Người lao động và người sử dụng lao động ký kết hợp đồng lao động xác định thời hạn. Trong thời hạn hợp đồng, người lao động trúng cử Chủ tịch Ban chấp hành công đoàn cơ sở nhưng việc ứng cử và trúng cử Chủ tịch Ban chấp hành công đoàn cơ sở nhưng việc ứng cử và trúng cử là không hợp lệ. Hết thời hạn hợp đồng, người sử dụng lao động ban hành quyết định chấm dứt hợp đồng lao động với người lao động.

Người lao động yêu cầu Tòa án sơ thẩm buộc người sử dụng lao động nhận lại làm việc, thanh toán tiền lương và bồi thường. Tòa án cấp sơ thẩm đã nhận định việc chấm dứt hợp đồng lao động của người sử dụng lao động là đúng quy định, do đó không chấp nhận yêu cầu khởi kiện của người lao động.

Tại tòa án cấp phúc thẩm, tòa án chấp nhận yêu cầu kháng cáo của người lao động, sửa toàn bộ bản án sơ thẩm và buộc công ty thanh toán tiền lương cho người lao động cho khoảng thời gian không được làm việc. Tuy nhiên, tại phiên tòa giám đốc thẩm, Hội đồng xét xử đã xem xem xét và nhận định Tòa án cấp sơ thẩm không chấp nhận yêu cầu khởi kiện của người lao động là có cơ sở  đồng thời hủy bản án phúc thẩm.

Trích dẫn nội dung Án lệ như sau:

“ [3] Tại thời điểm ngày 24.102.2016, khi Ban chấp hành công đoàn lâm thời tiến hành Đại hội thì Hợp đồng lao động của ông A chỉ còn thời hạn 01 tháng, nhưng ông A và công đoàn khu công nghiệp vẫn đưa ông A vào danh sách bầu cử ban Chấp hành Công đoàn cơ sở để bầu là không phù hợp… Do đó việc ông A trúng cứ Chủ tịch Ban chấp hành Công đoàn cơ sở công ty K nhiệm kỳ 2016-2021 và được Công đoàn Khu công nghiệp ban hành Quyết định số 138/QĐCN- CĐKCN ngày 27/10/2016 công nhận là không hợp lệ về tiêu chuẩn người ứng cử, người trúng cử.

[4] sau khi hết thời hạn gia hạn hợp đồng lao động. Công ty K ban hành Quyết định số 05/2016/QĐ /QĐNV-KD ngày 25/11/2016 chấm dứt hợp đồng lao động với ông A là đúng qyuy định tại khoản 1 Điều 36 của bộ luật lao động. Do đó, việc ông A khởi kiện cho rằng công ty K ban hành Quyết định chấm dứt hợp đồng lao động với ông trái pháp luật là không có cơ sở chấp nhận. Tòa án cấp sơ thẩm không chấp nhận yêu cầu khởi kiện của Ông A là có căn cứ. tòa án cấp phúc thẩm sửa bản án sơ thẩm, chấp nhận yêu cầu khởi kiện của ông A là không đúng quy định của pháp luật”

Như vậy có thể thấy rằng việc doanh nghiệp quản lý một cách chặt chẽ mối quan hệ lao động giữa doanh nghiệp và người lao động đồng thời là cán bộ công đoàn là điều quan trọng. Trên thực tế, nhiều doanh nghiệp đã kiểm soát các rủi ro tranh chấp lao động khá hiệu quả, doanh nghiệp được nêu trong Án lệ nêu trên là một điển hình, theo đó thông thường các doanh nghiệp này chú trọng trong việc xây dựng quy trình, hệ thống cảnh báo tuân thủ, cơ chế kiểm soát chéo, điều này giúp doanh nghiệp tránh mất quá nhiều thời gian và chi phí để xử lý các tranh chấp.

Thời gian viết bài: 30/10/2023

Bài viết ghi nhận thông tin chung có giá trị tham khảo, trường hợp bạn mong muốn nhận ý kiến pháp lý liên quan đến các vấn đề mà bạn đang vướng mắc, bạn vui lòng liên hệ với Luật sư của chúng tôi theo email info@cdlaf.vn

Bạn có thể tham thảo thêm:

• Công ty mẹ, Công ty con và những điều cần lưu ý
• Những quy định mới nhất về khoản vay nước ngoài 2023
• Thủ tục đăng ký bảo hộ nhãn hiệu theo quy định mới nhất
• Lưu ý gì khi đơn phương chấm dứt hợp đồng trong kinh doanh
• Hướng dẫn Nhà đầu tư nước ngoài tra cứu ngành nghề kinh doanh theo biểu WTO
• 8 điểm mới quan trọng về Giấy phép lao động có hiệu lực kể từ ngày 18/9/2023
• Kiểm soát rủi ro khi đơn phương chấm dứt Hợp đồng kinh tế