Ngành logistics đóng vai trò then chốt trong chuỗi cung ứng toàn cầu, hỗ trợ vận chuyển, phân phối và lưu trữ hàng hóa một cách hiệu quả. Với sự phát triển vượt bậc của thương mại quốc tế và nhu cầu tiêu dùng trong nước, Việt Nam đang nổi lên như một trung tâm logistics tiềm năng ở khu vực Đông Nam Á. Đây là thời điểm thuận lợi cho các nhà đầu tư nước ngoài muốn tham gia vào thị trường này. Tuy nhiên, để thành lập một doanh nghiệp logistics tại Việt Nam, các nhà đầu tư cần hiểu rõ các quy định pháp lý và điều kiện cụ thể.

Bài viết này sẽ cung cấp thông tin chi tiết về yêu cầu pháp lý và các yếu tố cần thiết để khởi nghiệp trong ngành này, giúp nhà đầu tư chuẩn bị tốt nhất cho quá trình gia nhập thị trường Việt Nam.

1. Điều kiện thành lập công ty logistics

Điều kiện chung Các doanh nghiệp logistics, bao gồm doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài, cần đáp ứng một số yêu cầu chung để hoạt động tại Việt Nam:

• Đăng ký ngành nghề kinh doanh phù hợp: Doanh nghiệp phải đăng ký ngành nghề liên quan đến dịch vụ logistics theo Hệ thống ngành kinh tế Việt Nam (VSIC).
• Tuân thủ pháp luật về đầu tư và kinh doanh: Nhà đầu tư phải đáp ứng các quy định về đầu tư nước ngoài theo Luật Đầu tư và Luật Doanh nghiệp tại Việt Nam.
• Yêu cầu về vốn và cơ sở hạ tầng: Tùy thuộc vào loại hình dịch vụ logistics, doanh nghiệp cần chứng minh khả năng tài chính, đảm bảo vốn đầu tư tối thiểu và cơ sở hạ tầng phù hợp với quy mô hoạt động.
• Nhân sự và công nghệ thông tin: Các doanh nghiệp cần có đội ngũ nhân sự được đào tạo bài bản và hệ thống công nghệ thông tin hiện đại để hỗ trợ vận hành.
• Cam kết quốc tế và giới hạn vốn góp: Đối với doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài, cần tuân thủ các cam kết trong các hiệp định thương mại tự do (FTA) mà Việt Nam tham gia, bao gồm giới hạn tỷ lệ vốn góp và phạm vi hoạt động được phép.

2. Điều kiện cụ thể theo từng loại hình dịch vụ logistics

• Dịch vụ xếp dỡ container (trừ sân bay): Nhà đầu tư nước ngoài chỉ được phép đầu tư qua hình thức liên doanh với tỷ lệ vốn góp không quá 50%.
• Dịch vụ kho bãi và lưu giữ hàng hóa: Không có hạn chế đối với nhà đầu tư nước ngoài.
• Dịch vụ chuyển phát: Phải xin giấy phép bưu chính nếu cung ứng dịch vụ thư có địa chỉ nhận. Đáp ứng yêu cầu về tài chính, nhân sự và an ninh thông tin. Doanh nghiệp cung ứng dịch vụ thư có địa chỉ nhận có khối lượng đơn chiếc đến 02 kilôgam (kg) phải có giấy phép kinh doanh dịch vụ bưu chính (sau đây gọi là giấy phép bưu chính) do cơ quan nhà nước có thẩm quyền về bưu chính cấp.
• Dịch vụ đại lý làm thủ tục hải quan (bao gồm cả dịch vụ thông quan): Phải thành lập liên doanh trong đó không hạn chế phần vốn sở hữu của phía nước ngoài. Được thành lập doanh nghiệp hoặc góp vốn, mua cổ phần, phần vốn góp trong doanh nghiệp, trong đó có vốn góp của nhà đầu tư trong nước.
• Dịch vụ vận tải hàng hóa thuộc dịch vụ vận tải biển: Được thành lập các công ty vận hành đội tàu treo cờ Việt Nam hoặc góp vốn, mua cổ phần, phần vốn góp trong doanh nghiệp, trong đó tỷ lệ vốn góp của nhà đầu tư nước ngoài không quá 49%. Tổng số thuyền viên nước ngoài làm việc trên các tàu treo cờ quốc tịch Việt Nam (hoặc được đăng ký ở Việt Nam) thuộc sở hữu của các công ty này tại Việt Nam không quá 1/3 định biên của tàu. Thuyền trưởng hoặc thuyền phó thứ nhất phải là công dân Việt Nam.

Công ty vận tải biển nước ngoài được thành lập doanh nghiệp hoặc góp vốn, mua cổ phần, phần vốn góp trong doanh nghiệp. Điều kiện chung là doanh nghiệp, hợp tác xã kinh doanh vận tải biển được thành lập theo quy định của pháp luật (sau đây viết tắt là doanh nghiệp). Điều kiện về tài chính là phải có bảo lãnh theo quy định của pháp luật với mức tối thiểu là 05 (năm) tỷ Đồng Việt Nam hoặc mua bảo hiểm để bảo đảm nghĩa vụ của chủ tàu đối với thuyền viên theo quy định.

• Xếp dỡ container thuộc các dịch vụ hỗ trợ vận tải biển: Được thành lập doanh nghiệp hoặc góp vốn, mua cổ phần, phần vốn góp trong doanh nghiệp, trong đó tỷ lệ vốn góp của nhà đầu tư nước ngoài không quá 50%. Nhà đầu tư nước ngoài được phép thành lập hiện diện thương mại tại Việt Nam dưới hình thức hợp đồng hợp tác kinh doanh.
• Dịch vụ vận tải hàng hóa thuộc dịch vụ vận tải đường thủy nội địa: Được thành lập doanh nghiệp hoặc góp vốn, mua cổ phần, phần vốn góp trong doanh nghiệp, trong đó tỷ lệ vốn góp của nhà đầu tư nước ngoài không quá 49%.
• Dịch vụ vận tải hàng hóa thuộc dịch vụ vận tải đường bộ: Được thực hiện thông qua hình thức hợp đồng hợp tác kinh doanh hoặc được thành lập doanh nghiệp hoặc góp vốn, mua cổ phần, phần vốn góp trong doanh nghiệp, trong đó tỷ lệ vốn góp của nhà đầu tư nước ngoài không quá 51%. 100% lái xe của doanh nghiệp phải là công dân Việt Nam.

3. Thuận lợi và khó khăn cho ngành logistics tại Việt Nam

Thuận lợi

Việt Nam đang đứng trước nhiều cơ hội phát triển mạnh mẽ trong lĩnh vực logistics nhờ sự bùng nổ của thương mại điện tử và sự mở rộng của chuỗi cung ứng toàn cầu. Với vị trí chiến lược trên bản đồ hàng hải thế giới, Việt Nam đóng vai trò quan trọng trong việc kết nối các nền kinh tế lớn, tạo ra lợi thế cạnh tranh trong việc phát triển dịch vụ logistics.

Bên cạnh đó, các chính sách hỗ trợ từ chính phủ như ưu đãi thuế và hỗ trợ tài chính đã giúp tạo môi trường kinh doanh thuận lợi. Việt Nam còn hưởng lợi từ các hiệp định thương mại tự do (FTA) mà quốc gia này đã ký kết, mở ra nhiều cơ hội giao thương và tạo điều kiện để logistics phát triển mạnh mẽ.

Việc hội nhập quốc tế sâu rộng, thông qua các FTA như CPTPP và EVFTA, giúp Việt Nam trở thành điểm đến hấp dẫn cho dòng vốn đầu tư nước ngoài. Điều này không chỉ mang lại nguồn lực tài chính mà còn thúc đẩy chuyển giao công nghệ hiện đại và kỹ năng quản lý tiên tiến từ các đối tác quốc tế. Đồng thời, sự cải thiện về hạ tầng giao thông, cảng biển và kho bãi, cùng việc áp dụng công nghệ thông tin vào quản lý và vận hành, đã giúp tăng cường năng lực vận chuyển và nâng cao hiệu quả hoạt động của ngành logistics.

Khó khăn

Mặc dù có nhiều thuận lợi, ngành logistics tại Việt Nam vẫn phải đối mặt với những thách thức đáng kể. Đầu tiên là vấn đề pháp lý phức tạp. Ngành này bị điều chỉnh bởi nhiều quy định và văn bản pháp luật khác nhau, đòi hỏi doanh nghiệp phải có đội ngũ pháp lý am hiểu để xử lý thủ tục hành chính. Quá trình xin giấy phép cho các dịch vụ đặc thù như vận tải hàng không hay chuyển phát thường tốn nhiều thời gian và chi phí, gây ảnh hưởng đến tiến độ triển khai dự án.

Ngoài ra, việc hạn chế tỷ lệ vốn góp tối đa đối với nhà đầu tư nước ngoài trong một số dịch vụ cũng làm giảm khả năng mở rộng quy mô và thu hút vốn từ thị trường quốc tế. Điều này khiến các doanh nghiệp nội địa phải nỗ lực tìm kiếm giải pháp khác để duy trì tăng trưởng và cạnh tranh trên thị trường.

Sự cạnh tranh khốc liệt trong ngành logistics cũng là một trở ngại lớn. Thị trường hiện đang bị chi phối bởi các tập đoàn lớn với tiềm lực tài chính mạnh mẽ và nhiều kinh nghiệm, khiến các doanh nghiệp mới gia nhập gặp không ít khó khăn. Áp lực về giá cả và chất lượng dịch vụ buộc doanh nghiệp phải không ngừng đổi mới và tối ưu chi phí để tồn tại.

Một thách thức khác là nhu cầu cao về nhân lực chất lượng. Ngành logistics yêu cầu đội ngũ nhân viên có chuyên môn sâu về quản lý chuỗi cung ứng và vận hành hệ thống hiện đại. Tuy nhiên, việc đào tạo và giữ chân nhân tài giỏi là bài toán khó, đặc biệt khi nhu cầu tuyển dụng tăng nhanh và cạnh tranh gay gắt giữa các doanh nghiệp cùng ngành.

Nhìn chung, mặc dù ngành logistics Việt Nam có nhiều tiềm năng phát triển mạnh mẽ nhờ sự hỗ trợ từ chính phủ và các hiệp định thương mại quốc tế, song vẫn còn tồn tại nhiều thách thức cần được giải quyết để đảm bảo sự tăng trưởng bền vững.

Như vậy có thể thấy, thành lập một công ty logistics tại Việt Nam là cơ hội lớn nhưng cũng đặt ra nhiều thách thức cho các doanh nghiệp. Việc nắm rõ các quy định pháp lý, điều kiện kinh doanh cụ thể và chuẩn bị tốt về nguồn lực sẽ giúp doanh nghiệp hoạt động hiệu quả và bền vững. Để phát triển ngành logistics, doanh nghiệp không chỉ cần đáp ứng yêu cầu pháp lý mà còn phải tận dụng các thuận lợi từ chính sách hỗ trợ và xu hướng hội nhập quốc tế. Bằng cách đầu tư bài bản và chiến lược phát triển dài hạn, doanh nghiệp sẽ có thể khai thác tối đa tiềm năng của thị trường logistics Việt Nam.

Thời gian viết bài: 08/01/2025

Bài viết ghi nhận thông tin chung có giá trị tham khảo, trường hợp bạn mong muốn nhận ý kiến pháp lý liên quan đến các vấn đề mà bạn đang vướng mắc, bạn vui lòng liên hệ với Luật sư của chúng tôi theo email info@cdlaf.vn

Bạn có thể tham thảo thêm:

• Hướng Dẫn Kinh Doanh Dịch Vụ Cho Thuê Lại Lao Động Tại Việt Nam
• Thủ tục đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) trong lĩnh vực năng lượng và xử lý rác thải tại Việt Nam
• Điều kiện kinh doanh trong lĩnh vực xử lý chất thải và nước thải tại Việt Nam: Quy định pháp lý và giải pháp phát triển bền vững