Trong thời đại công nghệ thông tin phát triển mạnh mẽ như ngày nay, việc bảo vệ quyền lợi của cá nhân và doanh nghiệp đối với phần mềm là vô cùng quan trọng. Bản quyền phần mềm không chỉ đảm bảo sự công bằng và bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ của người sáng tạo mà còn tạo điều kiện thuận lợi cho việc phát triển, đầu tư vào công nghệ thông tin. Việc đăng ký bản quyền phần mềm không chỉ là việc làm cần thiết mà còn là một nhu cầu không thể phủ nhận của các tổ chức, doanh nghiệp và cá nhân hoạt động trong lĩnh vực này.

Để bảo vệ quyền lợi của mình thông qua việc đăng ký bản quyền phần mềm tại Việt Nam, việc hiểu rõ quy trình và yêu cầu cần thiết là điều hết sức quan trọng. Quy trình này bao gồm nhiều bước phức tạp từ việc chuẩn bị hồ sơ, thực hiện các thủ tục tại cơ quan chức năng cho đến việc duy trì và cập nhật quyền sở hữu sau khi đã đăng ký thành công. Đặc biệt, trong một môi trường pháp lý đang dần được hoàn thiện như ở Việt Nam, việc nắm vững các quy định, luật lệ và thủ tục là cực kỳ quan trọng để tránh những rủi ro pháp lý và đảm bảo quyền lợi của bản thân và doanh nghiệp. Bài viết dưới đây của chúng tôi sẽ giúp bạn có góc nhìn đầy đủ nhất những gi mà bạn cần phải làm để bảo vệ “phần mềm” bạn đã tạo ra hay sở hữu.

1. Đăng ký bản quyền phần mềm là gì theo quy định pháp luật Việt Nam

Đăng ký bản quyền phần mềm được hiểu là việc tác giả (người tạo ra phần mềm), chủ sở hữu phần mềm tiến hành nộp hồ sơ tại Cục bản quyền để xin cấp Giấy chứng nhận đăng ký quyền tác giả đối với đối tượng là phần mềm cho mục đích cuối cùng là cơ quan nhà nước ban hành Giấy chứng nhận để xác nhận cá nhân, tổ chức đó là tác giả, chủ sở hữu hợp pháp đối với phần mềm.

Trong quy định của pháp luật Sở hữu trí tuệ thì phần mềm hay chương trình máy tính, sưu tập dữ liệu được hiểu như sau:

Chương trình máy tính là tập hợp các chỉ dẫn được thể hiện dưới dạng lệnh, mã, lược đồ hoặc dạng khác, khi gắn vào một phương tiện, thiết bị được vận hành bằng ngôn ngữ lập trình máy tính thì có khả năng làm cho máy tính hoặc thiết bị thực hiện được công việc hoặc đạt được kết quả cụ thể. Chương trình máy tính được bảo hộ như tác phẩm văn học, dù được thể hiện dưới dạng mã nguồn hay mã máy.

Tác giả và chủ sở hữu quyền tác giả đối với chương trình máy tính có quyền thỏa thuận bằng văn bản với nhau về việc sửa chữa, nâng cấp chương trình máy tính. Tổ chức, cá nhân có quyền sử dụng hợp pháp bản sao chương trình máy tính được làm một bản sao dự phòng để thay thế khi bản sao đó bị xóa, bị hỏng hoặc không thể sử dụng nhưng không được chuyển giao cho tổ chức, cá nhân khác. Chương trình máy tính được bảo hộ như tác phẩm văn học, dù được thể hiện dưới dạng mã nguồn hay mã máy.

Sưu tập dữ liệu là tập hợp có tính sáng tạo thể hiện ở sự tuyển chọn, sắp xếp các tư liệu dưới dạng điện tử hoặc dạng khác. Việc bảo hộ quyền tác giả đối với sưu tập dữ liệu không bao hàm chính các tư liệu đó, không gây phương hại đến quyền tác giả của chính tư liệu đó.

2. Trình tự các bước cần thiết mà bạn cần thực hiện để đăng ký bản quyền phần mềm tại Việt Nam

Trước hết để xác định trình tự các bước cần thực hiện để đăng ký bản quyền phần mềm tại Việt Nam thì bạn cần xác định bạn thuộc trường hợp có thường trú hay không có thường trú tại Việt Nam cho cả cá nhân và tổ chức, theo đó:

• Tác giả, chủ sở hữu quyền tác giả, chủ sở hữu quyền liên quan là cá nhân, tổ chức Việt Nam, cá nhân nước ngoài thường trú tại Việt Nam, tổ chức nước ngoài có trụ sở, văn phòng đại diện hoặc chi nhánh tại Việt Nam nộp hồ sơ đăng ký quyền tác giả, đăng ký quyền liên quan trực tiếp hoặc thông qua đại diện hợp pháp tại Việt Nam.
• Ngược lại trường hợp tác giả, chủ sở hữu quyền tác giả, chủ sở hữu quyền liên quan là cá nhân nước ngoài không thường trú tại Việt Nam, tổ chức nước ngoài không có trụ sở, văn phòng đại diện hoặc chi nhánh tại Việt Nam nộp hồ sơ đăng ký quyền tác giả, đăng ký quyền liên quan trực tiếp qua Cổng dịch vụ công trực tuyến cấp độ 4 hoặc thông qua ủy quyền cho tổ chức tư vấn, dịch vụ quyền tác giả, quyền liên quan tại Việt Nam.

Trình tự các bước để cấp Giấy chứng nhận đăng ký quyền tác giả, Giấy chứng nhận đăng ký quyền liên quan:

Bước 1. Tổ chức, cá nhân nộp 01 bộ hồ sơ và nộp phí, lệ phí theo quy định của pháp luật tại Cục bản quyền;

Bước 2. Cục bản quyền tiến hành rà soát, phân loại, xem xét tính hợp lệ của hồ sơ trong thời hạn 01 tháng kể từ ngày nhận được hồ sơ. Trường hợp hồ sơ chưa hợp lệ, Cục bản quyền thông báo yêu cầu tổ chức, cá nhân sửa đổi, bổ sung hồ sơ.

Tổ chức, cá nhân có thời hạn tối đa 01 tháng kể từ ngày nhận được thông báo để sửa đổi, bổ sung hồ sơ, trừ trường hợp xảy ra sự kiện bất khả kháng hoặc trở ngại khách quan theo quy định của pháp luật. Trường hợp tổ chức, cá nhân không sửa đổi, bổ sung hồ sơ hoặc đã sửa đổi, bổ sung mà hồ sơ vẫn chưa hợp lệ thì Cục bản quyền trả lại hồ sơ cho tổ chức, cá nhân;

Bước 3. Cục bản quyền cấp Giấy chứng nhận quyền tác giả cho cá nhân, tổ chức nếu hồ sơ hợp lệ.

Trường hợp nộp hồ sơ đăng ký quyền tác giả, đăng ký quyền liên quan thông qua ủy quyền thì thành phần hồ sơ phải bao gồm văn bản ủy quyền. Văn bản ủy quyền phải ghi cụ thể thông tin liên hệ của bên ủy quyền và bên nhận ủy quyền; tên tác phẩm, cuộc biểu diễn, bản ghi âm, ghi hình, chương trình phát sóng; phạm vi ủy quyền; thời hạn ủy quyền. Lưu ý rằng tài liệu trong hồ sơ đăng ký quyền tác giả, đăng ký quyền liên quan phải được làm bằng tiếng Việt; trường hợp làm bằng ngôn ngữ khác thì phải được dịch ra tiếng Việt (có công chứng hoặc hợp pháp hóa lãnh sự).

3. Vì sao việc đăng ký bản quyền phần mềm là quan trọng

Cùng với sự phát triển vượt bậc của công nghệ là các nguy cơ việc rò rỉ, sao chép hay tiết lộ từ người lao động, đối tác đối với các phần mềm, chương trình máy tính, chính vì vậy việc đăng ký bản quyền phần mềm được xem là điều cần thiết bởi:

Đăng ký bản quyền giúp bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ của nhà phát triển phần mềm. Điều này có nghĩa là họ có quyền kiểm soát việc sao chép, phân phối và sử dụng phần mềm của mình. Nếu không có bản quyền, có thể xảy ra việc phần mềm bị sao chép hoặc sử dụng mà không được sự cho phép, dẫn đến thiệt hại về kinh tế và uy tín.

Phòng tránh vi phạm pháp luật, việc đăng ký bản quyền phần mềm giúp tránh vi phạm pháp luật liên quan đến việc sử dụng phần mềm một cách không hợp pháp. Người sử dụng phải tuân thủ các điều khoản và điều kiện đã được quy định trong giấy phép sử dụng phần mềm.

Tăng giá trị thương hiệu, theo đó bản quyền phần mềm cũng góp phần tăng giá trị thương hiệu của một công ty. Việc có bản quyền chứng tỏ rằng sản phẩm của họ là độc quyền và chất lượng, giúp tăng cường uy tín và niềm tin từ phía khách hàng. Bên cạnh đó việc đăng ký bản quyền cũng giúp phần mềm trở thành tài sản đầu tư, góp vốn đúng theo quy định.

Bằng cách đăng ký bản quyền, cá nhân và doanh nghiệp có thể tận dụng mọi cơ hội để khai thác và bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ của mình, đồng thời tạo ra sự tin cậy và hấp dẫn đối với các đối tác và nhà đầu tư. Điều này cũng giúp hỗ trợ cho sự phát triển bền vững của ngành công nghiệp phần mềm, đóng góp tích cực vào sự phát triển bền vững của thị trường công nghệ. Với các cá nhân, tổ chức là tác giả hay chủ sở hữu của phần mềm thì sự cấp thiết của việc thực hiện quy trình đăng ký bản quyền phần mềm không thể phủ nhận, và việc này cần được ưu tiên và thực hiện một cách chặt chẽ.

Thời gian viết bài: 14/03/2024

Bài viết ghi nhận thông tin chung có giá trị tham khảo, trường hợp bạn mong muốn nhận ý kiến pháp lý liên quan đến các vấn đề mà bạn đang vướng mắc, bạn vui lòng liên hệ với Luật sư của chúng tôi theo email info@cdlaf.vn

Bạn có thể tham thảo thêm:

• Quyền sở hữu bất động sản tại Việt Nam của Doanh nghiệp nước ngoài theo quy định của Luật đất đai mới nhất 2024
• Kiểm soát vấn đề bảo mật thông tin trong doanh nghiệp như thế nào?
• Nghĩa vụ thuế nhà thầu của nhà đầu tư nước ngoài khi có hoạt động kinh doanh tại Việt Nam (Phần 1)